نمودار(۲-۱) ارتباطات در سبک رهبری مورد مطالعه دانشگاه آیووا

 

 

 

جدول(۲-۳) سبک های سه گانه رهبری، اختیار رهبران و آزادی عمل زیردستان، وابسته به هر یک از شیوه های رهبری ‌بر اساس مطالعات صورت گرفته در دانشگاه آیووا را نشان می‌دهد(هیکس و گولت،۱۳۷۶).

 

جدول(۲-۳) ویژگی های سبک سه گانه در تحقیقات دانشگاهی آیووا(هیکس و گولت،۱۳۷۶)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سبک سبک اقتدار مآب سبک مشارکتی (دموکراتیک) سبک تفویضی ویژگی ۱) تمام خط مشی ها و

 

تصمیمات به وسیله رهبر اتخاذ می شود

۱) تمام سیاست ها به عنوان موضوعی برای مباحثات و تصمیم گیری‌های گروهی مورد تشویق و حمایت رهبر قرار می‌گیرد ۱) اعطای آزادی کامل به گروه

 

و افراد برای تصمیم گیری که

 

با حداقل مشارکت رهبر همراه

 

است.

۲) فنون و روش‌ها و مراحل

 

عملی توسط صاحب قدرت

 

همراه با هم در یک زمان

 

اعمال می شود. ‌بنابرین‏

 

مراحل آیندهمواره نامعین

 

تلقی می شود.

۲) چهارچوب عملی، در خلال مباحثات ترسیم می شود. مراحل کلی برای هدف گروه، به طور خلاصه شرح داده می شود و

 

در جایی که ابزار فنی، تخصصی مورد نیاز باشد رهبر دو یا چند روش قابل جانشین را مورد تأکید قرار می‌دهد که گزینه نهایی می‌تواند ‌بر اساس آن ها تعیین شود.

۲) زمینه ها، ابزار و مواد

 

گوناگون به وسیله رهبر فراهم

 

می شود. وی آشکارا نشان

 

می‌دهد که هر زمان اطلاعاتی

 

از او خواسته شود، عرضه

 

می‌دارد و ابدًا هیچ مشارکتی

 

در مباحثات ندارد و صرفاً

 

عرضه کننده نیازهاست.

۳) رهبر معمولاً وظایف دقیق و جزئیات شغلی مربوط به هر یک از اعضای

 

سازمان را به آنان گوشزد

 

می‌کند

۳) اعضای سازمان مختارند تا کسی را که مایلند با او کار کنند، انتخاب نموده و تقسیم وظایف نیز برعهده گروه گذارده می شود. ۳) رهبر مطلقاً در تعیین

 

وظایف و گزینش همکاران

 

مشارکتی ندارد.

۳) رهبر معمولاً وظایف دقیق و جزئیات شغلی مربوط به هر یک از اعضای

 

سازمان را به آنان گوشزد

 

می‌کند

۳) اعضای سازمان مختارند تا کسی را که مایلند با او کار کنند، انتخاب نموده و تقسیم وظایف نیز برعهده گروه گذارده می شود. ۳) رهبر مطلقاً در تعیین

 

وظایف و گزینش همکاران

 

مشارکتی ندارد.

۴) رهبر مایل است شخصاً وبه تنهایی کار هر یک از

 

اعضای سازمان را مورد

 

ستایش یا انتقاد قرار دهد و

 

تا هنگامی که لازم باشد خودرا از مشارکت در گروه فعال دور نگهدارد.

۴) رهبر در تشویق یا تنبیه به عنوان یک ناظر و یا ذهن بیدار ^[۲۴] عمل می‌کند و می کوشد تا ذاتاً یک عضو مرتب باشد بی آنکه کار چندان زیاد انجام دهد ۴) رهبر تفاسیر ناخودآگاهانه و

 

غیر مستمری روی فعالیت‌های

 

اعضا داشته و زمانی که مورد

 

پرسش قرار نگرفته، کوششی

 

در جهت انتظام یا ارزیابی

 

ادواری به عمل نمی آورند.

پژوهشگرانی که تحت نظر لوین کار می‌کردند برای تعیین اثربخشی سبک های سه گانه، افراد بزرگسال مختلفی را آموزش و مسئول ‌گروه‌های مختلف قرار دادند و به سرعت دریافتند که با شاخص‌های گوناگون، راندمان مدیران دارای سبک تفویضی نسبت به راندمان دو سبک دیگر کمتر بود و در حجم کاری یکسان، کیفیت کار و رضایت خاطر گروه هایی که رهبرانشان دارای سبک مشارکتی بودند بیشتر از ‌گروه‌های دارای رهبری اقتدار مآب بود. بدین ترتیب به نظر می رسید سبک رهبر مشارکت جو می‌تواند هم به کمیت و کیفیت کار مناسبی منجر شود و رضایت خاطر کارکنانی را جلب کند و شاید رمز رهبری اثربخش را نیز یافته اند. متأسفانه پژوهش‌های بعدی نتایج مختلطی به دست آورد و این نتایج را تأیید نکرد(رضائیان،۱۳۸۱).

 

۲-۱-۲-۲-تحقیقات دانشگاه ایالت اوهایو

 

تحقیقات رهبری که در سال ١٩۴۵ به وسیله دفتر مطالعات تجاری در دانشگاه ایالتی اوهایو آغاز شد، تلاش کرد که ابعاد مختلف رفتار رهبری را شناسایی کند که تعریف آن از رهبری عبارت بود از:

 

رفتار فرد در جهت دادن به فعالیت‌های گروه برای رسیدن به هدفی مشخص. نتیجه این تحقیقات آنشد که شرح رفتار را در دو بعد خلاصه کردند: ساختار اولیه و ملاحظات انسانی(هرسی و بلانچارد۱۹۸۸).

 

ساختار اولیه ‌به این مطلب اشاره دارد که رهبر تا چه اندازه می‌خواهد نقش خود و نقشهای زیردستان خود را که در پی رسیدن به هدف هستند ساختارمند کند. این اقدام رفتاری که موجب سازمان دادن به کار و روابط کاری و هدفها می شود را نیز در بر می‌گیرد. رهبری که مشخصه اش بالا بودن در ساختار اولیه است، چنین توصیف می شود: اعضای گروه ها را به تکالیف مخصوص می گمارد، از کارگران توقع دارد که شاخص‌های مشخصی از عملکرد را به دست آورند و مهلت های مقرر را رعایت کنند.

 

ملاحظات انسانی ‌به این موضوع اشاره دارد که شخص تا چه حد می‌تواند روابط شغلی اش را که مشخصه آن عبارت است از: اطمنیان متقابل، احترام به عقاید زیردستان و توجه به احساسات آن ها‌ است حفظ کند. این نوع رهبر به آسایش، رفاه، مقام و رضایت خاطر پیروان خود توجه دارد. رهبری که ملاحظات انسانی بالایی دارد چنین توصیف می شود: به زیردستانی که مشکلات شخصی دارند کمک می‌کند، مهربان است و دستگیر و با همه زیردستان رفتاری یکسان دارد(مشبکی،۱۳۷۷).

 

نتایج این تحقیقات به شرح جدول(۲-۴)می‌باشد

 

جدول(۲-۴) نتایج تحقیقات رهبری دانشگاه اوهایو

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

پایین مدیر ساخت اولیه بالا عملکرد پایین

 

درصد نارضایتی پائین

 

خروج از خدمت پائین

عملکرد بالا

 

درصد نارضایتی پائین

 

خروج از خدمت پائین

بالا

 

مدیر کارمندگرا

 

پایین

عملکرد پایین

 

درصد نارضایتی بالا

 

خروج از خدمت بالا

عملکرد بالا

 

درصد نارضایتی بالا

 

خروج از خدمت بالا

۲-۱-۲-۳- تحقیقات دانشگاه میشیگان

 

همزمان با تحقیقاتی که در دانشگاه ایالتی اوهایو انجام می شد، در مرکز تحقیقات دانشگاه میشیگان نیز در زمینه رهبری تحقیقاتی انجام می گرفت. هدف این تحقیقات هم تعیین ویژگی‌های رفتاری رهبران و رابطه آن ها با عملکرد بود.